بازار؛ گروه بین الملل: «کونگ چینگ‌جیانگ» در طی مقاله ای که در سایت تحلیلی گلوبال تایمز منتشر شد، نوشت: «شی جین‌پینگ»، رئیس جمهور چین در دیدار با نمایندگان جامعه‌ی تجاری بین‌المللی گفت: «چندجانبه‌گرایی تنها گزینه برای مقابله با چالش‌های جهانی است و جهانی شدن اقتصاد یک روند غیرقابل توقف در تاریخ است. چین از چندجانبه‌گرایی واقعی حمایت می‌کند، جهانی شدن اقتصادی فراگیر و سودمند برای همه را ترویج می‌دهد، به طور فعال در مدیریت اقتصادی جهانی مشارکت می‌کند و به ایجاد یک اقتصاد جهانی باز متعهد است.»
اخیراً ایالات متحده آمریکا اعلام کرد که تعرفه‌های به اصطلاح متقابل را بر شرکای تجاری جهانی خود اعمال می‌کند. در ۹ آوریل دفتر اطلاعات شورای دولتی چین گزارشی با عنوان «موضع چین در مورد برخی مسائل مربوط به روابط اقتصادی و تجاری چین و ایالات متحده آمریکا» را منتشر کرد که در آن به وضوح بیان شده بود که اعمال این «تعرفه‌های متقابل» توسط ایالات متحده به منافع واشنگتن و دیگر کشورها آسیب می‌رساند و در عین حال تأکید شده بود که چین و ایالات متحده می‌توانند اختلافات در حوزه‌های اقتصادی و تجاری را از طریق گفتگوی برابر و همکاری سودمند متقابل حل کنند.
در پاسخ به قلدری تعرفه‌ای ایالات متحده آمریکا بسیاری از کشورها شوک و خشم خود را ابراز کرده‌اند. حتی در داخل ایالات متحده آمریکا، اعتراضات قابل توجهی از جمله طرح دعاوی در دادگاه‌های فدرال که دولت ایالات متحده را به سوءاستفاده از قانون اختیارات اقتصادی اضطراری بین‌المللی (IEEPA) متهم می‌کند، وجود داشته است. این دعاوی استدلال می‌کنند که دولت آشکارا اصل قانون اساسی مبنی بر اینکه قدرت مالیات و تعرفه متعلق به کنگره بوده را نقض کرده است و نگرانی‌های جدی در مورد غیرقانونی بودن رویه‌ها و سوءاستفاده از قدرت ایجاد می‌کند.
دولت ترامپ آشکارا اصل قانون اساسی مبنی بر اینکه قدرت مالیات و تعرفه متعلق به کنگره بوده را نقض کرده است
چنین قلدری تعرفه‌ای، چهره واقعی دولت فعلی ایالات متحده آمریکا را آشکار می‌کند: این دولت در پی منافع سیاسی محدود خود، حتی با خطر نقض قانون اساسی و قوانین خود، حاضر است نظم تجارت بین‌المللی را زیر پا بگذارد. در مقابل چین در مواجهه با نقض تعهدات امتیاز تعرفه‌ای و بندهای کشور کامله‌الوداد (MFH) تحت سازمان تجارت جهانی توسط ایالات متحده و همچنین تاکتیک‌های یکجانبه فشار حداکثری، به گفتگوی برابر و اقدامات متقابل قانونی پایبند بوده است. چین با انجام این کار نه تنها قاطعانه از حاکمیت و منافع توسعه‌ای خود محافظت می‌کند، بلکه الگویی در دفاع از سیستم تجارت چندجانبه ارائه می‌دهد و حس مسئولیت‌پذیری خود را به عنوان یک کشور بزرگ نشان می‌دهد.
بخش ۸ ماده اول قانون اساسی ایالات متحده آمریکا به صراحت به کنگره «قدرت وضع و جمع‌آوری مالیات، عوارض، تعرفه‌ها و مالیات‌های غیرمستقیم» را اعطا می‌کند. این بخش به وضوح اختیار وضع تعرفه‌ها را به کنگره و نه به رئیس جمهور واگذار می‌کند. با این حال دولت ترامپ در مدت کوتاهی چندین فرمان اجرایی را امضا کرده و تعرفه‌های تنبیهی را علیه چین، مکزیک، کانادا و سایر شرکای تجاری اعمال کرده است. این اقدامات که بدون مجوز کنگره انجام شده، احتمالاً غصب غیرقانونی قدرتی است که منحصراً به کنگره واگذار شده است. با استناد به وضعیت اضطراری ملی جهت توجیه حمایت‌گرایی تجاری، قوه مجریه کاملاً از محدودیت‌های قانون اساسی در مورد اختیارات خود فراتر رفته است.
از منظر عدالت رویه‌ای، قانون وضعیت اضطراری ملی ایالات متحده آمریکا ایجاب می‌کند که اختیارات رئیس‌جمهور باید یا از مصوبه کنگره یا از خود قانون اساسی ناشی شود. از آنجا که ماده دوم قانون اساسی به قوه مجریه اختیارات وضعیت اضطراری عمومی اعطا نمی‌کند، رئیس‌جمهور عموماً باید برای چنین اختیاری به کنگره تکیه کند. با این حال دولت فعلی قبل از صدور دستورات تعرفه‌ای، نتوانسته است به تعهدات مشورتی قانونی خود عمل کند و مرتباً دامنه تعرفه‌های قابل اجرا را تغییر داده که منجر به سیاستی شده است که نامنظم و دمدمی مزاج به نظر می‌رسد. چنین تصمیم‌گیری خودسرانه‌ای که بلافاصله اجرا می‌شود، نه تنها باعث آشفتگی شدید در بازارهای سرمایه ایالات متحده می‌شود، بلکه خطر نهادی پیشی گرفتن قدرت اجرایی از حاکمیت قانون را نیز آشکار می‌کند.
زیر پا گذاشتن قوانین سازمان تجارت جهانی، پایه و اساس حاکمیت اقتصادی جهانی را تضعیف می‌کند
سیاست‌های تعرفه‌ای یکجانبه نه تنها نظم قوانین داخلی ایالات متحده آمریکا را از هم می‌پاشد، بلکه سیستم تجارت چندجانبه را نیز به آستانه فروپاشی سوق می‌دهد. در سال ۲۰۲۰، یک هیئت از سازمان تجارت جهانی حکم داد که تعرفه‌های دولت ترامپ بر ۲۰۰ میلیارد دلار کالای چینی غیرقانونی است. استفاده از قانون وضعیت اضطراری جهت تشدید جنگ تعرفه‌ای، غیرقانونی بودن آن را از سه جنبه آشکار می‌کند.
این قانون، اصل MFN سازمان تجارت جهانی را نقض می‌کند. ماده ۱ توافقنامه عمومی تعرفه و تجارت ۱۹۹۴ (GATT) صراحتاً مقرر می‌دارد که هرگونه مزیت، لطف، امتیاز یا مصونیتی که توسط هر طرف متعاهد به هر محصولی که از کشور دیگری صادر شده یا به آن کشور وارد می شود، اعطا شود؛ باید بلافاصله و بدون قید و شرط به محصول مشابه که از قلمرو سایر طرف‌های متعاهد صادر شده یا به آن کشورها وارد می شود، اعطا شود. با این حال تعرفه‌های به اصطلاح متقابل اعمال شده توسط ایالات متحده آمریکا عملی تبعیض‌آمیز است. سیاست مرتبط کردن اقدامات تجاری با ملاحظات ژئوپلیتیکی، اصل MFN را نقض می‌کند و مستقیماً سنگ بنای سیستم تجارت چندجانبه را تضعیف می‌کند.
این قانون تعهدات مربوط به محدودیت‌های تعرفه‌ای و تعهدات کاهش تعرفه را نقض می‌کند. میانگین نرخ تعرفه تثبیت‌شده‌ای که ایالات متحده آمریکا به سایر اعضای سازمان تجارت جهانی متعهد شده است، ۳.۴ درصد است. در تاریخ ۹ آوریل دولت ایالات متحده آمریکا اعلام کرد که نرخ تعرفه بر واردات چین به ۱۲۵ درصد افزایش می‌یابد که بسیار فراتر از تعهدات آن است. این امر نه تنها تعهدات کاهش تعرفه را نقض می‌کند، بلکه نمونه خطرناکی از «پیشی گرفتن قوانین داخلی از تعهدات بین‌المللی» نیز محسوب می‌شود.
اقدامات متقابل منطقی چین، حس مسئولیت‌پذیری آن را به عنوان یک کشور بزرگ منعکس می‌کند
در مواجهه با قلدری تجاری آغاز شده توسط ایالات متحده آمریکا، چین همواره به قوانین بین‌المللی به عنوان استاندارد خود پایبند بوده و از قوانین سازمان تجارت جهانی به عنوان سلاح خود استفاده کرده و با اجرای اقدامات متقابل دقیق و معتدل، سهم قابل توجهی در حفظ سیستم تجارت چندجانبه داشته است. در این دور از جنگ تعرفه‌ای که توسط ایالات متحده آغاز شده است، اقدامات متقابل چین محدود به بخش تجارت بوده است که نشان‌دهنده ثبات و دوراندیشی استراتژیک یک قدرت بزرگ جهانی است.
از نظر استراتژی‌های واکنشی، چین به شدت از اصل تناسب پیروی کرده است. از سال ۲۰۱۸، چین تعرفه‌های متقابل خود بر کالاهای آمریکایی را در محدوده محدودی نگه داشته و از توسل به اقدامات افراطی «تعرفه‌های گسترده» که اقدامات معمول ایالات متحده است، خودداری کرده است. در پاسخ به آخرین تحریکات ایالات متحده آمریکا، چین تعرفه‌های کالاهای آمریکایی را به ۱۲۵ درصد افزایش داده، اما خویشتن‌داری محتاطانه‌ای را حفظ کرده است که کاملاً در تضاد با رویکرد غیرمنطقی «جنگ تمام‌عیار» از سوی ایالات متحده آمریکاست.
از نظر آمادگی حقوقی، چین به طور فعال با سازوکارهای حل اختلاف چندجانبه همکاری داشته است. از سال ۲۰۱۸، چین شکایاتی را علیه ایالات متحده در سازمان تجارت جهانی مطرح کرده و تلاش کرده است از قوانین سازمان تجارت جهانی به عنوان سلاحی برای مهار گسترش یکجانبه‌گرایی استفاده کند.
در مواجهه با سیاست «اول آمریکا» و سیاست حمایت‌گرایانه تجاری تعرفه‌های به اصطلاح متقابل، چین به بهبود سازوکار نهادی خود ادامه داده و به اصل گشایش برای ترویج اصلاحات و ایجاد سیستم‌های جدید برای یک اقتصاد باز سطح بالاتر پایبند بوده است. چندی پیش، شورای دولتی اعلام کرد که چین برنامه‌های آزمایشی جامع خود را به شهرهای بیشتری گسترش خواهد داد تا گشایش بخش خدمات را تسریع کند. به گفته شورای دولتی، باید تلاش‌هایی برای گسترش آزادسازی داوطلبانه به شیوه‌ای منظم، بهره‌برداری از پتانسیل بازار عظیم چین، ارتقای توسعه باکیفیت بخش خدمات و کمک به ایجاد نهادهای جدید برای یک اقتصاد باز با استاندارد بالاتر انجام شود. این نوع روشنفکری در برابر این روند، یک خروج تاریخی از روند قهقرایی ایالات متحده در «ساختن دیوارها و ایجاد موانع» است.
جریان تاریخ غیرقابل توقف است و همکاری برد-برد راه درست است
از آوریل ۲۰۲۵ تعدادی از مشاغل کوچک آمریکایی به طور مشترک از دولت ایالات متحده آمریکا در دادگاه تجارت بین‌المللی ایالات متحده شکایت کرده‌اند و استدلال می‌کنند که دولت اختیار اعلام افزایش جامع تعرفه‌ها را بدون تأیید کنگره ندارد و درخواست کرده‌اند که از اجرای تعرفه‌ها توسط دولت جلوگیری شود. آخرین گزارش چشم‌انداز و آمار تجارت جهانی که توسط سازمان تجارت جهانی در ۱۶ آوریل منتشر شد، روشن می‌کند که «تعرفه‌های متقابل» توسط ایالات متحده آمریکا یکی از خطراتی است که می‌تواند منجر به کاهش شدیدتر تجارت جهانی شود. این تعرفه‌ها همین حالا هم باعث بی‌ثباتی بی‌سابقه‌ای در صنعت کشتیرانی جهانی شده‌اند و هشداری می‌دهند که هرگونه سیاسی‌سازی مسائل اقتصادی و تجاری و سوءاستفاده از تعرفه‌ها به دیگران و همچنین خود ایالات متحده آسیب خواهد رساند.
در حالی که جهان دستخوش تحولات سریع‌تری می‌شود که در یک قرن گذشته بی‌سابقه بوده، چین بر گشودگی به جای بستن، بر شمول به جای طرد، بر ادغام به جای تجزیه اصرار دارد و به این ترتیب اطمینان را به جهانی نامطمئن تزریق می‌کند. خرد شرق همواره با نور سرنوشت مشترک از طریق اقدامات خود، از امضای توافقنامه مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای گرفته تا پیوستن به بزرگترین منطقه آزاد تجاری جهان، ابتکار عمل برای همسو کردن سیاست‌های خود با قوانین اقتصادی و تجاری بین‌المللی با استانداردهای بالا و پیگیری همکاری با کیفیت بالا در طرح یک کمربند یک جاده پیرامون اتصال برای ایجاد بستری جدید برای همکاری اقتصادی بین‌المللی، درخشیده است.
در حال حاضر دولت ایالات متحده آمریکا به توهم تکان دادن «چوب تعرفه» خود معتاد شده است، اما در واقعیت در معضل گرفتار شده و از آن آگاه نیست. تجربه تاریخی بارها ثابت کرده است که هر «چوب تعرفه» که قوانین بین‌المللی را نادیده بگیرد، در نهایت در آزمون روح حاکمیت قانون و قوانین بازار شکست خواهد خورد. در واقع در نتیجه سیاست‌های غیرقابل پیش‌بینی واشنگتن و سوءاستفاده از تعرفه‌ها، ایالات متحده نه تنها وجهه ملی خود را از دست داده است، بلکه دولت ایالات متحده نیز اعتبار خود را از دست داده است. تنها با پایبندی به روح حاکمیت قانون بین‌المللی و حمایت از سیستم تجارت چندجانبه، همه کشورها می‌توانند از مه عبور کرده و به سمت فردایی از رفاه مشترک حرکت کنند.
چین امروز هم اراده محکمی برای دفاع از منافع اصلی خود و هم وسعت نظر برای تعمیق اصلاحات و گشایش دارد. ما قاطعانه معتقدیم که تا زمانی که جامعه بین‌المللی به طور مشترک به چندجانبه‌گرایی پایبند باشد، می‌توانیم از مه حمایت‌گرایی عبور کنیم و آینده‌ای روشن برای بهبود اقتصاد جهانی رقم بزنیم.
